Uitgeverij Planeta kende de 5de editie van de Premio Iberoamericano Casa América toe aan de Mexicaanse auteur Jorge Volpí voor zijn roman La tejedora de sombras.

Het hoofdpersonage is Christiana Morgana, een onrustige studente Kunsten die een relatie begint met een ambitieuze arts uit Boston.

De twee reizen naar Zwitserland om zich te laten analyseren door Carl Gustav Jung, die Christina in meerdere diepe trances brengt. Christina tekent haar visioenen nauwgezet op in schriftjes. Deze aantekeningen worden het uitgangspunt van een experiment dat een zoektocht is naar de absolute liefde.

Volpí is een auteur van de zogenaamde “generación del crack”. Deze Mexicaanse literaire beweging ontstond aan het einde van de 20ste eeuw en wilde breken met de zogenaamde “postboom latinoamericano”. Het “Manifiesto Crack” uit 1996 was een pleidooi voor een complexe literatuur, met een hogere vormelijke, structurele en culturele kwaliteitsnorm dan de “Post-boom”-literatuur, die een zeer breed publiek aansprak.

Naast Jorge Volpí vertegenwoordigden Ignacio Padilla, Eloy Urroz, Pedro Angel Palou, Ricardo Chávez Castañeda en Vicente Herrasti deze stroming.

Recent publiceerde Volpí bij Alfaguara nog een essay El cerebro y el arte de la ficción.

In 2009 behaalde hij de “Premio de Ensayo Debate-Casa de América” met zijn boek El insomnio de Bolívar.

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

Uitgeverij Seix Barral lauwerde dit jaar Javier Calvo met de Premio Biblioteca Breve 2012 voor zijn roman El jardín colgante.

Calvo schreef de roman in 2011, een jaar dat hij ervoer als onbeschrijflijk en vreemd, met het massale volksprotest op de Plaza de Catalunya, de “zwarte magie” van het kapitalisme, het ontslag van politici door toedoen van ratingbureaus en een alomtegenwoordig fatalisme.

Toen Calvo zich begon af te vragen hoe het zover was kunnen komen, kwam hij tot de conclusie dat de kiemen van de huidige situatie te vinden waren in 1977, het jaar waarin Spanjes democratische bewustzijn ontwaakte. Calvo, geboren in 1970, vraagt zich vanuit het heden af “si aquello fue un sueño o lo es ahora, si entonces era realidad y ahora no.”

Het resultaat, El jardín colgante, is een thriller van formaat, bevolkt door geheimagenten en gewapende bendes, tegen de achtergrond van de Spaanse “Transición” (de overgangsperiode tussen het einde van het Francoregime en de vestiging van de democratie).

Een agent infiltreert in de extreem linkse terroristische organisatie TOD (vaag gebaseerd op het bestaande FRAP) en komt zo tot de ontdekking dat de oppositie en de regering het terrorisme gebruiken als een onderdeel van hun politieke strategie.

Het hoofdpersonage, agent Arístides Lao, is een man met beperkte sociale vaardigheden maar een briljante wiskundige geest. Wanneer hij een even gek als geniaal plan in gang zet, ontketent dit een reeks onvoorstelbare gebeurtenissen. De missie van Lao neemt groteske dimensies aan, mede door toedoen van zijn eigenaardige assistent Melitón Muria en een vallende meteoriet die het Spaanse nieuws in de ban houdt…

Calvo, tevens actief als vertaler van gerenommeerde auteurs als David Foster Wallace, debuteerde in 2001 met een verhalenbundel, Risas enlatadas. In 2003 verscheen zijn eerste roman, El dios reflectante.

Calvo’s vorige roman, de thriller Corona de flores, won de Premio Memorial Silverio Cañada. El jardín colgante kan trouwens enigszins gelezen worden als een los vervolg op Calvo’s voorlaatste roman.

Tot slot het oordeel van de jury van de Biblioteca Breve:

“La España de la Transición, en una geometría fantasmagórica. Sindicalismo y servicios secretos se entrecruzan en juego de duplicidades y desdoblamientos; la inevitable inverosimilitud de lo real se convierte en alegoría, y el arte de narrar configura un inventivo mosaico de identidades. Dominio del ritmo, personajes magistralmente delineados y un brillante tono paródico configuran una gran novela.”

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

De Premio Nadal, ingericht door uitgeverij Destino en goed voor 18.000 euro, is de oudste literaire prijs die in Spanje uitgereikt wordt. De allereerste editie werd in 1944 gewonnen door Carmen Laforet, toen amper 24 jaar oud, voor haar emblematische roman Nada.

Waar de prijs oorspronkelijk bedoeld was om nieuwe literaire talenten te lanceren, bekroont de Premio Nadal tegenwoordig vooral romans van auteurs die reeds bij het grote publiek bekend zijn – wat al eens voor kritiek zorgt.

Voor Álvaro Pombo is de Premio Nadal 2012 een achtste bekroning voor zijn reeds indrukwekkende palmares, waarop onder andere de Premio Nacional de la Crítica van 1990 en de Premio Planeta van 2006 prijken.

Op de vraag van een journalist of de auteur nu een ware prijzenspecialist geworden is, antwoordde Pombo fijntjes: “… ya no me quedan premios por ganar. Pero, ¡ qué triste! En vez de decirme con retintín que voy a ser especialista en premios podía acompañarme en el sentimiento, que sería mucho más adecuado porque no me quedan. Bueno, el Nobel sí, pero eso no me toca.”

Het boek El temblor del héroe zal vanaf 2 februari verkrijgbaar zijn in de Spaanse boekhandels.

In het verhaal interviewt een jonge journalist een gepensioneerde professor Filosofie, die elke vorm van enthousiasme volledig is verloren en niet meer in staat is te reageren op een drama dat zich voor zijn ogen afspeelt. Op die manier snijdt de auteur zijn geliefkoosde thema’s aan, zoals de ongevoeligheid voor de pijn van een ander en het gebrek aan engagement dat zo typerend is voor de hedendaagse samenleving: “Frente a la sociedad de la lucha y del desafío tenemos una sociedad facilitona que se aburre, que se cansa, que espera el gratis total. (…) Hemos construido una sociedad triste y cansada y yo propongo en este libro una sociedad heroica y en peligro.”

Tijdens hetzelfde gala werd de Premi Josep Pla 2012, die uitgaat naar romans in het Catalaans, uitgereikt aan Rafael Nadal – niet de tennisser, maar wel een journalist en columnist bij La Vanguardia – voor zijn Quan érem feliços. Deze autobiografisch geïnspireerde roman verhaalt het wedervaren van een gezin met 12 kinderen in Girona tijdens de jaren na de Spaanse Burgeroorlog.

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

We blijven in de sfeer van de prijsuitreikingen: de grootste literaire onderscheiding der Spaanstalige letteren, de Premio Cervantes, werd dit jaar uitgereikt aan de Chileense dichter Nicanor Parra. Met zijn 97 jaar is Parra de oudste winnaar ooit. De jury, overigens voor de allereerste maal voorgezeten door een vrouw, waardeerde in het bijzonder Parra’s lange, veelzijdige traject en de grote creatieve onafhankelijkheid van een “gran maestro sin escuela”.

Nicanor Parra werd in 1914 geboren als zoon van een vrouw uit een boerenfamilie en een vader die werkte als leerkracht en componist. Parra ging na zijn universitaire studies fysica en wiskunde zelf eerst als leraar aan de slag. Na verschillende jaren in de Verenigde Staten en Engeland te hebben gewoond, keerde hij in 1951 terug naar Chili. Intussen wijdde hij zich vanaf de jaren ’30 aan het schrijven van essays en poëzie.

Nicanor Parra staat bekend als de schepper van de zogenaamde “antipoesía”. Zijn bekendste werk is dan ook het in 1954 gepubliceerde Poemas y antipoemas. Deze gedichten waren bedrieglijk eenvoudig van taal, maar gesofisticeerd in hun uitwerking: “Ni muy listo ni tonto de remate / fui lo que fui: una mezcla / de vinagre y de aceite de comer / ¡Un embutido de ángel y bestia!.” De bundel bracht een ware revolutie teweeg in de Latijns-Amerikaanse poëzie, zoals Parra later ook zelf onderkende in Versos de salon uit 1962: “Durante medio siglo / la poesía fue / el paraíso del tonto solemne. / Hasta que vine yo / y me instalé con mi montaña rusa. / Suban, si les parece. / Claro que yo no respondo si bajan / echando sangre por boca y narices.”

Parra oefende met zijn poëzie een sterke invloed uit op andere schrijvers. Een van zijn grote fans was bijvoorbeeld de inmiddels overleden Chileense auteur Roberto Bolaño.

Dit jaar nog verscheen een herwerkte editie van Parra’s volledige oeuvre bij Galaxia Gutenberg: Obras completas & algo. Nicanor Parra is met de Premio Cervantes trouwens lang niet aan zijn eerste grote prijs toe: eerder won hij onder meer de Chileense Premio Juan Rulfo in 1991 en later ook de Premio Reina Sofía de Poesía Iberoamericana.

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

José Luis Sampedro won vorige week de Premio Nacional de Las Letras, na de Premio Cervantes de meest prestigieuze literaire onderscheiding.

De prijs erkent Sampedro’s geëngageerde denkwijze, die een mooie brug slaat tussen de diepgang van zijn economische traktaten en die van zijn literaire werken. De veelzijdige auteur, lid van de Real Academia Española sedert 1990, is ook actief als econoom en docent economie. Sampedro werd geboren in Barcelona, maar leefde tot zijn 13 jaar in Tanger (Marokko). Bij het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog werd hij gemobiliseerd door het republikeinse leger, dat hij zou verlaten om zich aan te sluiten bij het nationale kamp. Door de wreedheden van het conflict distantieerde hij zich achteraf van beide kampen. Zijn oorlogservaringen waren de voedingsbodem van zijn tweede roman, La sombra de los días, geschreven in 1945 en gepubliceerd in de jaren ’90.

Recent nog schreef Sampedro een proloog voor het wereldberoemde pamflet van Stéphane Hessel, Indignez-vous! (vertaald als Neem het niet!). In deze proloog breekt Sampedro een lans voor de jeugd, die volgens hem lang geen uitzichtloze generatie is. Voor de “indignados” is hij dan ook een belangrijke intellectuele en morele referentie geworden. Sampedro pleit voor een menselijke, solidaire economie die kan bijdragen tot de ontwikkeling van de waardigheid van volkeren.

Deze humanistische instelling kenmerkt ook zijn literaire productie, waaronder een aantal sleutelwerken van de 20ste eeuwse Spaanse literatuur, zoals La sonrisa etrusca (1985), La vieja sirena (1990) en El amante lesbiano (2000). Zijn polyfacetische oeuvre staat los van literaire stromingen en kenmerkt zich steevast door een vitale inspanning om vanuit het onderwijs, de cultuur en de overdracht van kennis bij te dragen tot een betere wereld.

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

De 60ste editie van de prestigieuze Premio Planeta, goed voor 601.000 euro, werd afgelopen zaterdag uitgereikt aan Javier Moro (°1955), voor zijn nog te verschijnen roman “El imperio eres tú”.

De roman vertelt het turbulente leven van keizer Pedro I van Brazilië (1989-1934), die de Braziliaanse onafhankelijkheidsstrijd steunde en geboekstaafd staat als een groot liefhebber van vrouwen, paarden en politiek. In “El imperio eres tú” wil Moro de mannelijke psyche doorgronden van Pedro I, die hij omschrijft als een kruising tussen Don Juan en Don Quijote: “un personaje contradictorio, desconcertante, insólito, muy difìcil de enmarcar, difícil de definir”.

De combinatie van geschiedenis met avontuur is niet nieuw in het oeuvre van Javier Moro.

Als zoon van een Spaanse vader werkzaam bij een luchtvaartmaatschappij en een Franse moeder, zat het reizen hem van jongsaf aan in het bloed. Moro koestert een bijzondere fascinatie voor Brazilië en Indië, zoals blijkt uit eerdere romans als “Senderos de la libertad”, “El pie de Jaipuur” en zijn laatst verschenen titel “El sari rojo”, die in Indië trouwens heel wat stof deed opwaaien.

Inma Chacón, de tweelingzus van de onvolprezen Dulce Chacón (bekend van “La voz dormida”) viel ook in de prijzen als finaliste met haar roman “Tiempo de arena”.

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

De Premio de novela Fernando Lara wordt jaarlijks in samenwerking met uitgeverij Planeta in mei uitgereikt door de Fundación José Manuel Lara aan een nog niet uitgegeven roman in het Spaans. Normaalgezien wordt de bekroonde roman niet gepubliceerd, maar soms gebeurt dat wel, zoals het geval was met het legendarische “La sombra del viento” van Carlos Ruiz Zafón, finalist in 2000.

Dit jaar ontving Silvia Grijalba de onderscheiding ter waarde van 120.200 euro voor haar zesde roman “Contigo aprendí”, die deze zomer ook wel degelijk verscheen en nu bij ons in de winkel ligt.

Grijalba, in Spanje ook bekend vanwege haar journalistieke activiteiten en liedjesteksten, werkte maar liefst elf jaar aan deze roman. De titel “Contigo aprendí” is geïnspireerd op een gelijknamige bolero van Armando Manzanero. Het verhaal baseerde Grijalba op het boeiende, onconventionele leven van haar grootmoeder: “un mito familiar que llevó una vida fuera de lo común”.

In de roman wordt het gouden tijdperk van de jaren ’30 tot leven gewekt. De actie verplaatst zich van Asturias naar Cuba en vervolgens naar de Verenigde Staten, waar personages als Fred Astaire, Dorothy Parker, Schiaparelli en Lanvin voor de nodige glamour zorgen.

Om zich zo goed mogelijk in te leven in het vrouwelijke hoofdpersonage, de beeldschone María Luisa, droeg Grijalba tijdens het schrijfproces de kleren, de ringen en zelfs het parfum van haar grootmoeder.

Het resultaat werd een passionele liefdesroman met een flinke dosis avontuur. De jury prees Grijalba’s vlotte, levendige stijl en werd gecharmeerd door de bijzondere sfeerschepping, “que nos lleva a una historia que no está en absoluto terminada”.

Tot slot de beloftevolle synopsis van de uitgever:

Cuando José volvió a España, buscando a la mujer más bella de la comarca, nadie tuvo dudas: la elegida sería María Luisa. Y cuando Fernando, su verdadero amor, después de años de promesas incumplidas, se desposó con otra, de nuevo nadie tuvo dudas: María Luisa aceptaría a José, y a una nueva vida con el en Cuba. Allí, María se contagió de la sensualidad y la libertad de la isla, y José se entregó a su esposa. Sus vidas dieron entonces un vuelco inesperado: el reencuentro con Fernando en Nueva York, el embrujo de las fiestas, la moda y la alta sociedad neoyorquina con personajes como Fred Astaire y Dorothy Parker cambiaron para siempre su destino. Ésta es una historia excepcional de amores cruzados, de pasiones incontrolables, de engaños y de una mujer valiente que supo reinventarse a sí misma.

• Contigo aprendí, Silvia Grijalba
• Planeta, tapa dura, € 23.40

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

De in Barcelona wonende Peruviaanse auteur Santiago Roncagliolo heeft The Independent Foreign Fiction Prize gekregen voor zijn derde roman Red April. Daarmee is de 35-jarige Roncagliolo de jongste laureaat van de prijs ooit. Onder meer Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk behoorde tot de genomineerden. Roncagliolo deelt de prijs ter waarde van 10.000 pond met zijn vertaler Edith Grossman. The Independent Foreign Fiction Prize gaat telkens naar een levende auteur van wie het werk in het Engels is vertaald en ook gepubliceerd is in het Verenigd Koninkrijk.

Abril rojo, reeds in 2006 verschenen in het Spaans, is een spannende politieke thriller en vertelt het verhaal van een Peruviaanse aanklager, die verantwoordelijk is voor het onderzoek naar een seriemoordzaak, met het Lichtend Pad als medespeler. Jurylid en literair redacteur bij The Independent Boyd Tonkin omschreef Abril rojo als "een roman die aangrijpt, opwindt, verstoort en zijn lezers uitdaagt." De prijs ging ook al naar Philippe Claudel en de Vlaming Paul Verhaeghe.

Bij zijn verschijning in 2006 werd de roman trouwens bekroond door de Premio Alfuaguara 2006. Ook toen was hij de jongste winnaar ooit van deze prijs, die wordt uitgereikt door uitgeverij Alfaguara.

Roncagliolo zelf over zijn roman: “Siempre quise escribir un thriller, es decir, un policial sangriento con asesinos en serie y crímenes monstruosos. Y encontré los elementos necesarios en la historia de mi país: una zona de guerra, una celebración de la muerte como la Semana Santa, una ciudad poblada de fantasmas. ¿Se puede pedir más?
 El investigador de los asesinatos es el fiscal distrital adjunto Félix Chacaltana Saldívar. A él le gusta que lo llamen así, con su título y todo. El fiscal Chacaltana nunca ha hecho nada malo, nunca ha hecho nada bueno, nunca ha hecho nada que no estuviese claramente estipulado en los reglamentos de su institución. Pero ahora va a conocer el horror. Y el horror no se ha leído el código civil.
 Siempre quise escribir una novela sobre lo que ocurre cuando la muerte se convierte en la única forma de vida. Y aquí está.”

Zie The Independent en The Guardian.

• Abril rojo, Santiago Roncagliolo
• Punto de lectura, tapa blanda, € 8.20

Bron: www.depapierenman.be (geplaatst door Dirk Leyman op 28-05-2011)

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur

De Colombiaan Juan Gabriel Vásquez won met zijn nog ongepubliceerde roman El ruido de las cosas al caer de Premio Alfaguara de Novela 2011, een prestigieuze literatuurprijs waaraan een geldbedrag verbonden is van 133.000 euro.

Vásquez wordt beschouwd als een van de voornaamste Latijns-Amerikaanse schrijvers onder de veertig. Eerder al werd in Colombia zijn roman Los informantes (vertaald als De informanten) verkozen tot een van de belangrijkste boeken van de voorbije 25 jaar. Ook het boek Historia secreta de Costaguana (De geheime geschiedenis van Costaguana) werd meermaals bekroond.

De jury, voorgezeten door de schrijver Bernardo Atxaga, sprak over ‘een ontroerende leeservaring over de liefde en de overwinning op de angst’. El ruido de las cosas al caer is tevens een brandend actueel boek over de chaos in Vazquez’ geboorteland Colombia - de schrijver woont al sinds geruime tijd in Barcelona -, waar het sociale klimaat wordt beheerst door geweld en corruptie.

Eerdere winnaars van de Premio Alfaguara zijn de Chileen Hernán Rivera Letelier met El arte de la resurreción (in 2010), de Argentijn Andrés Neuman met El viajero del siglo (2009), de Cubaan Antonio Orlando Rodríguez met Chiquita (2008), de Spanjaard Luis Leante voor Mira si yo te querré (2007) en de Peruaanse auteur Santiago Roncagliolo met Abril rojo (2006).

Tags: literaire prijzen, Spaanstalige literatuur